Eigenbelang, de voortdurende zelfbevoordeling maakt ons klein van geest en ook lijken onze geestelijke aktiviteiten veelomvattend, al houden we ons bezig met politiek, techniek, kunst, wetenschappelijk onderzoek en wat al niet, er komt een beperktheid in ons denken, een oppervlakkigheid, die tot achteruitgang, tot verval leidt. Innerlijke eenvoud, blz. 259, r. 20
Zo is de toestand van ons bewustzijn, dat door het verleden is geconditioneerd en ons denken is het geconditioneerde beantwoorden van de uitdaging door een feit. Hoe meer onze beantwoording de conditionering door geloof, door het verleden vertegenwoordigt, des te meer wordt het verleden versterkt. Dat versterken van het verleden is duidelijk de continuïteit ervan, […]
De vernietiging van het woord betekent de afbraak van de innerlijke structuur van geborgenheid die hoe dan ook geen werkelijkheid is. Het onzeker zijn over alle zekerheden – niet het met geweld aan geborgenheid ontrukt zijn (iets dat tot verschillende vormen van ziekte leidt), maar die onzekerheid over zekerheden die voortkomt uit de volheid van […]
In feite is verlangen naar prestatie, naar gewin, de basis van oprechte trouw aan principes. En die drang, hoe diepgeworteld of oppervlakkig die ook is, leidt tot conformisme en daar steekt angst de kop op. Angst beperkt onze zelfkennis tot het concreet ervarene, zodat het onmogelijk wordt aan het beleefde te ontstijgen. Binnen die begrenzing […]
Zelfkennís is geen wilsprodukt; zelfkennis ontstaat door besef te hebben van al onze reacties op het levensgebeuren, van moment tot moment. De wil houdt die spontane reacties tegen en toch openbaren alleen die de structuur van het ‘zelf’ . De wil is het levenssap van de begeerte; en zo wordt de wil een belemmering voor […]
Ons probleem is dat de geest zich de mindere voelt, daarom spant hij zich zo in om iets te zijn of te worden of om bruggen te slaan tussen zijn verschillende tegenstrijdige verlangens. Maar laten we geen verklaringen geven voor het feit dat de geest een strijdperk is. Iedereen die even nadenkt weet waarom er […]
Wanneer je zegt “het zal wel verschrikkelijk moeilijk zijn” leef je al niet meer van ogenblik tot ogenblik liefdevol en vriendelijk. Dan heeft je geest zich al in de toekomst geprojecteerd en een probleem geschapen – en dat is nu juist het karakter van het zelf. Het blijft overeind dank zij verleden en toekomst. Aanpassing […]
Eerzucht vindt nooit een blijvende bevrediging; hij zoekt een steeds wijder gebied ter zelf-bevestiging. Toespraken, Ommen 1945, 1946, blz. 14, r.
