VRAAG: Is inspanning verenigbaar met open helder
hewustzijn?

KRISHNAMURTI : » Begrijpt u vooral goed wat met open bewustzijn bedoel. Dit bewustzijn is niet het resultaat van keuze. Keuze betekent tegenstellingen, een onderscheid tussen het essentiëele en het niet essentiëele tussen goed- en verkeerd. Keuze moet strijd in ’t leven roepen, want zij is gegrondvest op zichzelf beschermende ingevingen, berekeningen en vooroordelen. Keuze is altijd gebaseerd op  herinneringen. Onderscheidingsvermogen is rechtstreeks waarnemen van dat wat is, zonder keuze, en iets rechtstreeks waarnemen w1l zeggen:  los zijn van de begeerte-achtergrond. Dit kan alleen plàats vinden, wanneer de inspanning, die nu besteed wordt aan de twee tegenstelden, ophoudt. Tegengestelden zijn het resultaat van begeerte, van verlangen en daardoor van vrees.  Wanneer vrees ophoudt te bestaan, is er rechtstreekse waarneming van dat wat is. Op het ogenblik spannen wij ons in iets te bereiken, te slagen, de ene gewoonte door de andere te overwinnen, de ene angst door de andere te onderdrukken, het ene verlangen door het andere, het ene ideaal door het ander. Zo is er een voortdurend pogen om te vervangen, om iets te overwinnen.Een dergelijk pogen is volslagen nutteloos en waardeloos; het leidt tot verwarring en niet tot het doen ontwaken van intelligentie.

Wanneer ge u bewust begint te worden van dit keuzeproces, van deze strijd tussen de tegengestelden, dan is er een ‘verandering van wil en deze verandering van de wil is het gevolg van het feit, dat ge niet meer kiest.  Wanneer ik spreek over juiste inspanning bedoel ik, dat men zich bewust zou moeten worden van de onjuiste wijze, waarop men zich nu inspant. Wordt u bewust van de achtergrond,  let op hoe het denken zich binnen zijn beperking voortdurend wijzigt door zijn eigen wilshandelingen,  geboren uit onwetendheid en angst, die op hun beurt het ik-proces en het bewustzijn bestendigen.

Wij lijden en wij willen aan dat lijden ontkomen, dus doen we ons best een geneesmiddel te vinden, iets, dat we er voor in de plaats kunnen stellen; maar daarmee roeien we niet de oorzaak van het lijden uit. Aangezien onze geest bezwaard is met vele surrogaten, met vele mogelijkheden om te ontvluchten, die het doorbreken van het keusloze inzicht belemmeren, schept inspanning slechts nieuwe smart en mislukking, verwringing.  Dit is nu de verkeerde inspanning. Juiste inspanning is het spontane onderscheiden van verkeerde inspanning, die surrogaten zoekt, of de mogelijkheid om te ontvluchten, door middel van de vele vormen van veiligheid.

Toespraken Ommen 1936, blz.17, r.7